盈尺而曲尽其制注音参考

zǐ rén chuán
梓人传

péi fēng shū zhī dì, zài guāng dé lǐ.
裴封叔之第,在光德里。
yǒu zǐ rén kuǎn qí mén, yuàn yōng xì yǔ ér chù yān.
有梓人款其门,愿佣隙宇而处焉。
suǒ zhí, xún yǐn guī jǔ shéng mò, jiā bù jū lóng zhuó zhī qì.
所职,寻、引、规、矩、绳、墨,家不居砻斫之器。
wèn qí néng, yuē:" wú shàn dù cái, shì dòng yǔ zhī zhì, gāo shēn yuán fāng duǎn cháng zhī yí, wú zhǐ shǐ ér qún gōng yì yān.
问其能,曰:“吾善度材,视栋宇之制,高深圆方短长之宜,吾指使而群工役焉。
shě wǒ, zhòng mò néng jiù yī yǔ.
舍我,众莫能就一宇。
gù shí yú guān fǔ, wú shòu lù sān bèi zuò yú sī jiā, wú shōu qí zhí tài bàn yān.
故食于官府,吾受禄三倍;作于私家,吾收其直太半焉。
" tā rì, rù qí shì, qí chuáng quē zú ér bù néng lǐ, yuē:" jiāng qiú tā gōng.
”他日,入其室,其床阙足而不能理,曰:“将求他工。
" yú shén xiào zhī, wèi qí wú néng ér tān lù shì huò zhě.
”余甚笑之,谓其无能而贪禄嗜货者。
qí hòu jīng zhào yǐn jiāng shì guān shǔ, yú wǎng guò yān.
其后京兆尹将饰官署,余往过焉。
wěi qún cái, huì qún gōng, huò zhí fǔ jīn, huò zhí dāo jù, jiē huán lì.
委群材,会群工,或执斧斤,或执刀锯,皆环立。
xiàng zhī zǐ rén zuǒ chí yǐn, yòu zhí zhàng, ér zhōng chù yān.
向之梓人左持引,右执杖,而中处焉。
liàng dòng yǔ zhī rèn, shì mù zhī néng jǔ, huī qí zhàng, yuē" fǔ!" bǐ zhí fǔ zhě bēn ér yòu gù ér zhǐ yuē:" jù!" bǐ zhí jù zhě qū ér zuǒ.
量栋宇之任,视木之能举,挥其杖,曰“斧!”彼执斧者奔而右;顾而指曰:“锯!”彼执锯者趋而左。
é ér, jīn zhě zhuó, dāo zhě xuē, jiē shì qí sè, qí qí yán, mò gǎn zì duàn zhě.
俄而,斤者斫,刀者削,皆视其色,俟其言,莫敢自断者。
qí bù shèng rèn zhě, nù ér tuì zhī, yì mò gǎn yùn yān.
其不胜任者,怒而退之,亦莫敢愠焉。
huà gōng yú dǔ, yíng chǐ ér qū jǐn qí zhì, jì qí háo lí ér gòu dà shà, wú jìn tuì yān.
画宫于堵,盈尺而曲尽其制,计其毫厘而构大厦,无进退焉。
jì chéng, shū yú shàng dòng yuē:" mǒu nián mǒu yuè mǒu rì mǒu jiàn".
既成,书于上栋曰:“某年、某月、某日、某建”。
zé qí xìng zì yě.
则其姓字也。
fán zhí yòng zhī gōng bù zài liè.
凡执用之工不在列。
yú huán shì dà hài, rán hòu zhī qí shù zhī gōng dà yǐ.
余圜视大骇,然后知其术之工大矣。
jì ér tàn yuē: bǐ jiāng shě qí shǒu yì, zhuān qí xīn zhì, ér néng zhī tǐ yào zhě yú! wú wén láo xīn zhě yì rén, láo lì zhě yì yú rén.
继而叹曰:彼将舍其手艺,专其心智,而能知体要者欤!吾闻劳心者役人,劳力者役于人。
bǐ qí láo xīn zhě yú! néng zhě yòng ér zhì zhě móu, bǐ qí zhì zhě yú! shì zú wèi zuǒ tiān zǐ, xiāng tiān xià fǎ yǐ.
彼其劳心者欤!能者用而智者谋,彼其智者欤!是足为佐天子,相天下法矣。
wù mò jìn hū cǐ yě.
物莫近乎此也。
bǐ wèi tiān xià zhě běn yú rén.
彼为天下者本于人。
qí zhí yì zhě wèi tú lì, wèi xiāng shī lǐ xū qí shàng wéi xià shì yòu qí shàng wèi zhōng shì, wèi shàng shì yòu qí shàng wèi dài fū, wèi qīng, wèi gōng.
其执役者为徒隶,为乡师、里胥;其上为下士;又其上为中士,为上士;又其上为大夫,为卿,为公。
lí ér wèi liù zhí, pàn ér wèi bǎi yì.
离而为六职,判而为百役。
wài báo sì hǎi, yǒu fāng bó lián lǜ.
外薄四海,有方伯、连率。
jùn yǒu shǒu, yì yǒu zǎi, jiē yǒu zuǒ zhèng qí xià yǒu xū lì, yòu qí xià jiē yǒu sè fū bǎn yǐn yǐ jiù yì yān, yóu zhòng gōng zhī gè yǒu zhí jì yǐ shí lì yě.
郡有守,邑有宰,皆有佐政;其下有胥吏,又其下皆有啬夫、版尹以就役焉,犹众工之各有执伎以食力也。
bǐ zuǒ tiān zǐ xiāng tiān xià zhě, jǔ ér jiā yān, zhǐ ér shǐ yān, tiáo qí gāng jì ér yíng suō yān, qí qí fǎ zhì ér zhěng dùn yān yóu zǐ rén zhī yǒu guī jǔ shéng mò yǐ dìng zhì yě.
彼佐天子相天下者,举而加焉,指而使焉,条其纲纪而盈缩焉,齐其法制而整顿焉;犹梓人之有规、矩、绳、墨以定制也。
zé tiān xià zhī shì, shǐ chēng qí zhí jū tiān xià zhī rén, shǐ ān qí yè.
择天下之士,使称其职;居天下之人,使安其业。
shì dōu zhī yě, shì yě zhī guó, shì guó zhī tiān xià, qí yuǎn ěr xì dà, kě shǒu jù qí tú ér jiū yān, yóu zǐ rén huà gōng yú dǔ, ér jī yú chéng yě.
视都知野,视野知国,视国知天下,其远迩细大,可手据其图而究焉,犹梓人画宫于堵,而绩于成也。
néng zhě jìn ér yóu zhī, shǐ wú suǒ dé bù néng zhě tuì ér xiū zhī, yì mò gǎn yùn.
能者进而由之,使无所德;不能者退而休之,亦莫敢愠。
bù xuàn néng, bù jīn míng, bù qīn xiǎo láo, bù qīn zhòng guān, rì yǔ tiān xià zhī yīng cái, tǎo lùn qí dà jīng, yóu zǐ rén zhī shàn yùn zhòng gōng ér bù fá yì yě.
不炫能,不矜名,不亲小劳,不侵众官,日与天下之英才,讨论其大经,犹梓人之善运众工而不伐艺也。
fū rán hòu xiāng dào dé ér wàn guó lǐ yǐ.
夫然后相道得而万国理矣。
xiāng dào jì dé, wàn guó jì lǐ, tiān xià jǔ shǒu ér wàng yuē: wú xiāng zhī gōng yě! hòu zhī rén xún jī ér mù yuē: bǐ xiāng zhī cái yě! shì huò tán yīn zhōu zhī lǐ zhě, yuē: yī fù zhōu zhào.
相道既得,万国既理,天下举首而望曰:「吾相之功也!」后之人循迹而慕曰:「彼相之才也!」士或谈殷、周之理者,曰:「伊、傅、周、召。
qí bǎi zhí shì zhī qín láo, ér bù dé jì yān yóu zǐ rén zì míng qí gōng, ér zhí yòng zhě bù liè yě.
」其百执事之勤劳,而不得纪焉;犹梓人自名其功,而执用者不列也。
dà zāi xiāng hū! tōng shì dào zhě, suǒ wèi xiāng ér yǐ yǐ.
大哉相乎!通是道者,所谓相而已矣。
qí bù zhī tǐ yào zhě fǎn cǐ yǐ kè qín wèi gōng, yǐ bù shū wèi zūn, xuàn néng jīn míng, qīn xiǎo láo, qīn zhòng guān, qiè qǔ liù zhí bǎi yì zhī shì, tīng tīng yú fǔ tíng, ér yí qí dà zhě yuǎn zhě yān, suǒ wèi bù tōng shì dào zhě yě.
其不知体要者反此;以恪勤为公,以簿书为尊,炫能矜名,亲小劳,侵众官,窃取六职、百役之事,听听于府庭,而遗其大者远者焉,所谓不通是道者也。
yóu zǐ rén ér bù zhī shéng mò zhī qū zhí, guī jǔ zhī fāng yuán, xún yǐn zhī duǎn cháng, gū duó zhòng gōng zhī fǔ jīn dāo jù yǐ zuǒ qí yì, yòu bù néng bèi qí gōng, yǐ zhì bài jī, yòng ér wú suǒ chéng yě, bù yì miù yú!
犹梓人而不知绳墨之曲直,规矩之方圆,寻引之短长,姑夺众工之斧斤刀锯以佐其艺,又不能备其工,以至败绩,用而无所成也,不亦谬欤!
huò yuē: bǐ zhǔ wèi shì zhě, tǎng huò fā qí sī zhì, qiān zhì zǐ rén zhī lǜ, duó qí shì shǒu, ér dào móu shì yòng.
或曰:「彼主为室者,傥或发其私智,牵制梓人之虑,夺其世守,而道谋是用。
suī bù néng chéng gōng, qǐ qí zuì yé? yì zài rèn zhī ér yǐ!
虽不能成功,岂其罪耶?亦在任之而已!」
yú yuē: bù rán! fū shéng mò chéng chén, guī jǔ chéng shè, gāo zhě bù kě yì ér xià yě, xiá zhě bù kě zhāng ér guǎng yě.
余曰:「不然!夫绳墨诚陈,规矩诚设,高者不可抑而下也,狭者不可张而广也。
yóu wǒ zé gù, bù yóu wǒ zé pǐ.
由我则固,不由我则圮。
bǐ jiāng lè qù gù ér jiù pǐ yě, zé juǎn qí shù, mò qí zhì, yōu ěr ér qù.
彼将乐去固而就圮也,则卷其术,默其智,悠尔而去。
bù qū wú dào, shì chéng liáng zǐ rén ěr! qí huò shì qí huò lì, rěn ér bù néng shě yě, sàng qí zhì liàng, qū ér bù néng shǒu yě, dòng ráo wū huài, zé yuē: fēi wǒ zuì yě! kě hū zāi? kě hū zāi?
不屈吾道,是诚良梓人耳!其或嗜其货利,忍而不能舍也,丧其制量,屈而不能守也,栋桡屋坏,则曰:『非我罪也』!可乎哉?可乎哉?」
yú wèi zǐ rén zhī dào lèi yú xiāng, gù shū ér cáng zhī.
余谓梓人之道类于相,故书而藏之。
zǐ rén, gài gǔ zhī shěn qǔ miàn shì zhě, jīn wèi zhī dōu liào jiàng yún.
梓人,盖古之审曲面势者,今谓之「都料匠」云。
yú suǒ yù zhě, yáng shì, qián qí míng.
余所遇者,杨氏,潜其名。

柳宗元

柳宗元(773年-819年),字子厚,唐代河东(今山西运城)人,杰出诗人、哲学家、儒学家乃至成就卓著的政治家,唐宋八大家之一。著名作品有《永州八记》等六百多篇文章,经后人辑为三十卷,名为《柳河东集》。因为他是河东人,人称柳河东,又因终于柳州刺史任上,又称柳柳州。柳宗元与韩愈同为中唐古文运动的领导人物,并称“韩柳”。在中国文化史上,其诗、文成就均极为杰出,可谓一时难分轩轾。...